Verhaal-1
“We zullen jullie ondernemers wel met de vingers tussen de deur drukken”, zegt de advocaat deelnemend aan het gesprek van zijn cliënt ‘bijzonder beheer’ van een Nederlandse gerenommeerde bank tegen de ondernemer van een MKB-bedrijf. De ondernemer heeft enige tijd geleden zijn faillissement aangevraagd en wordt met zijn privé-aansprakelijkheid geconfronteerd. De ondernemer heeft jammer genoeg zijn privé-hypotheek ook bij dezelfde bank afgesloten. Ook dat haalt de advocaat aan: “we geven opdracht tot verkoop van de eigen woning als er geen overeenstemming wordt bereikt”. Dit alles dient de ondernemer aan te horen en te verwerken. Financieel en emotioneel in de klem. Vrouw, twee puberende kinderen, het gehele gezin zit in spanning. Na wat afstand en tijd nemend oppert de ondernemer dat de bank hiermee zijn zorgplicht schendt. Dit doet het gesprek géén goed, maar is wel realiteit. De druk die de bank als stakeholder uitoefent op de ondernemer is buiten proporties. De advocaat van de bank mag in alles zijn mening geven, de bank houdt zich wijselijk stil, want mag en kan dat niet vanuit haar maatschappelijke en rechtsmatige functie. Zij dienen binnen de lijnen te kleuren, de advocaat mag buiten de lijnen kleuren.
Bovenstaand verhaal is niet uit de duim gezogen maar is realiteit. Een citaat van een anonieme ondernemer. Financiële stress alom, plus schaamte dat het zover heeft kunnen komen. Eenzaamheid omdat hij het gevoel heeft er alleen voor te staan. Erover praten doet hij aanvankelijk niet en waar kan je in deze fase een klankbord vinden? In Nederland wordt door de samenleving anders tegen faillissementen aangekeken dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Dit is cultureel bepaald. In Nederland geldt nog steeds het anonimiseren versus stigmatiseren. Een groot kruis op je voorhoofd, je hebt in de ogen van de samenleving keihard gefaald.
Anoniem, juni 2022
Uitleg
Financiële zorgen, angst, schuld, schaamte, eenzaamheid en falen. Het zijn zomaar een paar stressfactoren. “De radeloosheid, de stress, je voelt je zo opgewonden, zo opgeladen, dat is met geen pen te beschrijven”.
Het NRC, Nikki Korteweg (2018) schreefft in de zaterdageditie van 7/8 september 2018 in het stuk Wetenschap “Een beetje spanning hoort erbij, maar chronische stress kan het brein ernstig ontregelen. Het lukt dan niet meer om de stresshormonen naar het rustniveau terug te schroeven”. Wat Nikki Korteweg (2018) aangeeft, is dat je naar deze waarschuwingen dient te luisteren, iets wat bij ondernemers vaak niet gebeurt. Meestal wordt gewacht tot het vijf over twaalf is en men keihard met de feiten wordt geconfronteerd. Een burn-out ligt op de loer. De volgende halte kan een angststoornis, depressie, TIA of hartaanval zijn.
In mijn onderzoek wordt ondernemer gedefinieerd wordt als een Directeur Groot Aandeelhouder (DGA) met een privé-aansprakelijkheid. De relatie met faillissement is bewust gekozen, omdat deze vorm naar mijn mening de meeste onzekerheid geeft. Onder gedrag versta ik de keuzes en beslissingen die een ondernemer wel of niet maakt onder invloed van zijn of haar persoonlijke factoren. Het gedrag gaat terug naar het ‘overlevingsdeel’ om de getraumatiseerde delen te verdringen. Getraumatiseerde delen die teruggaan naar de vroege levensjaren en soms zelfs twee tot drie generaties nog daarvoor. Het gedrag wordt bepalend voor de gezondheid, voor de koers richting van een faillissement, voor de financiële ontwikkeling of wellicht een redding van de onderneming, doorstart of Turn-around, hetgeen uiteindelijk lijdt tot succes of falen; een winnaar of een verliezer. Maar succes of falen is niet te definiëren. Beide zijn goed. Het voelt alleen anders en daarin begeleid ik je.